Nie wszędzie święta to szynka, karp i choinka .

Polska Wigilia bez karpia?

To niemal świętokradztwo. Dlaczego w Polsce wigilijną rybą jest karp, a nie sum, sandacz czy szczupak? Jeszcze 100 lat temu na stole wigilijnym pojawiały się ryby w dużym wyborze. W starych książkach kucharskich proponowano np. łososia z rusztu czy szczupaka. Chociaż karp znany już był w średniowieczu – część badaczy wiąże jego obecność w Polsce z tym, że sprowadzili go do naszego kraju cystersi, to nie był koronną rybą na świątecznych stołach.

Prawdziwą karierę zrobił dopiero w PRL.

Był najtańszą i najłatwiejszą w hodowli rybą, a więc mógł zaspokoić zapotrzebowanie wigilijne w czasach, kiedy o żywność nie było łatwo.

Już w 1948 r. ówczesny minister przemysłu Hilary Minc, zwolennik gospodarki nakazowo-rozdzielczej, rzucił hasło „karp na każdym wigilijnym polskim stole” i zainicjował tworzenie Państwowych Gospodarstw Rybackich. Hodowle rosły więc jak grzyby po deszczu, choć i popyt był taki, że wciąż nie nadążały z produkcją.

Dzisiaj polskie gospodarstwa rybackie produkują około 15 tys. ton karpi rocznie, olbrzymią większość zjadamy w Wigilię.

Niektórzy nazywają nawet polskie święta hekatombą tej ryby, tak masowo zabijanej z okazji święta narodzin.

Na adres: Tähtikuja 1, Rovaniemi 96930 Arctic Circle w Laponii przychodzi ponad pół miliona listów rocznie; Mikołaj jest rekordzistą w liczbie otrzymywanej korespondencji.

To właśnie na poczcie najbardziej można odczuć ogrom całego przedsięwzięcia – segregowane listy przychodzą ze wszystkich stron świata.

W czołówce najchętniej wysyłających, obok Brytyjczyków, Japończyków i Chińczyków, są także Polacy.

A sama poczta to najbardziej niezwykłe miejsce w wiosce. Nie spotkamy tu zwykłych urzędników – elfy sortują przesyłki, przystawiają stemple i odpowiadają na maile.

A jak to się stało, że cały świat uwierzył, iż Mikołaj mieszka właśnie w Laponii, że to tu trzeba kierować swoje listy z życzeniami? Przecież biskup, będący pierwowzorem dzisiejszego Mikołaja, pochodził z Miry leżącej obecnie na terenie Turcji…

Legendę o fińskim adresie Świętego stworzył słynny w Finlandii przedwojenny prezenter radiowy, zwany Wujem Markusem.

To on umieścił Mikołaja na górze Korvatunturi, przy granicy z Rosją. Korvatunturi, czyli „Wzgórze-Ucho”, miało według Markusa Rautio wysłuchiwać świątecznych życzeń i to właśnie stąd Mikołaj ruszał w świat, by je spełniać.

Jednak po 1940 r., po wojnie fińsko-sowieckiej, wzgórze stało się punktem granicznym, a Mikołaja „przeprowadzono” do Rovaniemi. W latach 80. powstała tu jego wioska.

 

Czas świątecznych przygotowań w Finlandii rozpoczyna się dużo wcześniej niż w pozostałych państwach UE, wraz z tzw. małymi świętami.

W każdą niedzielę Adwentu zapala się kolejne świeczki. Kiedy już wszystkie zapłoną, dzieci otrzymują prezenty od Świętego Mikołaja.

Święta w Finlandii rozpoczynają się 24 grudnia o szóstej rano mszą ku czci narodzin Chrystusa.

W tym dniu powinno się odwiedzić saunę, co ma spowodować oczyszczenie duszy i ciała.

Choinka, najczęściej naturalna, jest bardzo skromnie udekorowana. Wisi na niej niewiele bombek i ozdób. W Wigilię nie ma postu, dlatego też daniem najczęściej serwowanym na świątecznym stole jest pieczone prosię. Jedzone są również ryby. Na deser zaś podaje pudding ryżowy, do którego wrzuca się migdał. Tradycja głosi, że ten, kto go znajdzie, będzie miał szczęście przez cały nadchodzący rok.

We Francji Święta Bożego Narodzenia są ukoronowaniem całego roku.

W odróżnieniu od tradycji innych krajów europejskich, okres przedświąteczny ma tu niewielkie znaczenie. Jedynie na ulicach i witrynach sklepowych pojawiają się girlandy lampek i choinki.

Francuzi kupują choinki na początku grudnia i ubierają je w rodzinnym gronie. Pierwszego grudnia dzieci dostają kalendarze adwentowe, w których kryją się małe upominki na każdy dzień aż do 25 grudnia.

Wigilia Bożego Narodzenia to dzień roboczy. Jednak wieczorem całe rodziny zbierają się przy wykwintnej i obfitej kolacji wigilijnej.

Spośród świątecznych dań w Alzacji popularna jest pieczona gęś, w Burgundii – indyk, a w Paryżu – ostrygi. W niektórych francuskich domach przetrwał jeszcze zwyczaj dzielenia się chlebem.

Piecze się trzynaście bochenków, z czego jeden jest największy i symbolizuje Jezusa, pozostałe symbolizują dwunastu apostołów. Chlebki leżą na wigilijnym stole do końca świąt. Później rozdaje się je biednym i potrzebującym.

W Wigilię dzieci zostawiają swoje buty przy kominku, wierząc, że Mikołaj wypełni je prezentami. Po uroczystej kolacji zostawia się na dworze płonące świeczki na wypadek gdyby przechodziła Matka Boska. Ciekawostka – we Francji choinka zdobi mieszkanie tylko jeden dzień.

 

Boże Narodzenie to jedno z najważniejszych świąt kościelnych w Grecji.

Ludzie składają sobie wzajemnie życzenia w okresie pomiędzy Wigilią, a Świętem Trzech Króli, które przypada na 6 stycznia.

W całym kraju dzieci pukają od drzwi do drzwi oraz śpiewają przy akompaniamencie bębenków i dzwoneczków pieśni pochwalne, które przynoszą szczęście i pomyślność. Nie obchodzi się tu Wigilii, a jeśli już, to o bardzo późnej porze.

 

Ważną potrawą dla Greków jest chleb Chrystusa: duży, okrągły chleb z orzechami i odciskiem drewnianej pieczęci z symbolem religijnym.

W Grecji najważniejszym świątecznym dniem jest 25 grudnia, wtedy na stołach pojawiają się świąteczne potrawy m.in.: pieczone jagnię, prosiak lub indyk nadziewany kasztanami i ryżem. Ksiądz chodzi od domu do domu i kropi święconą wodą głównie te miejsca, gdzie mogą się znajdować „złe duszki”.

 

Zamiast choinek w Grecji ozdabia się małe łódeczki. Zwyczaj ten wywodzi się z czasów starożytnych, kiedy to Ateny były potęgą na morzu. Okna i kominki zdobią czerwone poinsecje, co tworzy wspaniałą oprawę dla świątecznego nastroju. Greckie dzieci czekają na prezenty aż do Nowego Roku. W nocy na 1 stycznia święty Wasyl kładzie prezenty przy ich łóżeczkach.

Jarmark świąteczny w Tallinie.

Święta Bożego Narodzenia w Estonii są niezwykle ciekawe. Wielokulturowość państwa wiąże się z różnorodnością wyznań religijnych.

Żyją tam luteranie, prawosławni, katolicy i ateiści. Wiele rodzin obchodzi więc święta dwukrotnie – w obrządku luterańskim i prawosławnym, obchodzonym dwa tygodnie później.

 

Luteranie i katolicy Wigilię obchodzą 24 grudnia, a Boże Narodzenie 25 – 27 grudnia, natomiast prawosławni 7 stycznia obchodzą Wigilię, a Boże Narodzenie – 8-9 stycznia.

W dzień Wigilii Estończycy udają się na mszę.

 

Przed wyjściem, zgodnie z tradycją, zażywają kąpieli w saunie. Po mszy czeka na nich odświętnie nakryty stół z jedzeniem i świecami. Na stole stawia się dodatkowe nakrycie.

Na kolację wigilijną podawanie są tradycyjne posiłki – te same od pokoleń. Tradycyjną potrawą jest pieczony indyk (lub gęś) z jabłkami, kiszona kapusta. ziemniaki, brukiew podana z łbem wieprza, salceson, sałatka ziemniaczana z czerwonymi burakami oraz marynowana kapusta.

W Wigilię pod choinką pojawiają się prezenty, które otwiera się zaraz po kolacji wigilijnej. Zarówno dzieci jak i dorośli, aby otrzymać prezent muszą zaśpiewać piosenkę, wyrecytować wiersz lub zatańczyć. W Estonii tradycją jest też pokaz fajerwerków w wieczór wigilijny.

[Na podstawie stron: /archiwum-ukie.polskawue.gov.pl/